Tiểu sử:

Mikhain Mikhailovich Protodiaconov sinh ngày 22 tháng 09 năm 1874 trong một gia đình có bố là hiệu trưởng một Trường dạy nghề ở Ôrenbua (Liên Bang Nga). Thời ni ê n thiếu ô ng học tại c á c tr ư ờng dạy nghề đ ầu ti ê n l à ở Ô renbua v à sau đó l à ở th à nh phố Ufa . N ă m 1893 ô ng thi đ ỗ v à o Khoa To á n - L ý của Tr ư ờng Đ ại học Tổng hợp St . P ê tecbua , nh ư ng từ n ă m thứ hai th ì ô ng chuyển sang học tại Tr ư ờng đ ại học Mỏ St . P ê tecbua v à nhận bằng kỹ s ư mỏ v à o n ă m 1899.

V à o n ă m 1899 ngay sau khi tốt nghiệp đ ại học , Protodiaconov M . M . đã tham gia v à o phong tr à o truyền b á t ư t ư ởng x ã hội - d â n chủ Nga v à bị ch í nh phủ Nga ho à ng bắt giam v ì c á c hoạt đ ộng của Ô ng trong phong tr à o “Đ ấu tranh giải ph ó ng giai cấp c ô ng nh â n ”. Cuối n ă m 1899 Ô ng đư ợc trả lại tự do nh ư ng bị quản th ú c chặt chẽ khiến cho Ô ng kh ô ng thể tham gia v à o c á c hoạt đ ộng x ã hội c ũ ng nh ư khoa học kỹ thuật cho tới n ă m 1904. Sau đó Ô ng trở th à nh chủ của mỏ khai th á c bạc - ch ì Shadonskii thuộc Hiệp hội c ô ng nghiệp khai th á c mỏ v ù ng Terskii ở Bắc Capkaz ơ. Ở đó Ô ng trở th à nh ng ư ời chỉ đ ạo , h ư ớng dẫn c ô ng nghệ khai th á c mỏ v à x â y dựng c á c c ô ng tr ì nh thủy lợi của đ ịa ph ươ ng .

V à o n ă m 1904 trong “ Tạp ch í mỏ ” của Nga đã xuất hiện b à i b á o khoa học đ ầu ti ê n của Protodiaconov M . M . với ti ê u đ ề “ Một số đ ặc đ iểm khai th á c n ă ng l ượng của những d ò ng s ô ng v ù ng n ú i trung t â m Bắc Capkaz ơ”.  

Cũng vào năm này Protodiaconov M.M. đã trở thành trợ giảng của Bộ môn Khai thác mỏ do giáo sư Terpigorev A.M. đứng đầu thuộc Học viện Mỏ ở thành phố Ekaterinbua và một năm sau đó Ông được cử đi làm cộng tác viên khoa học ở nước ngoài. Năm 1908 Protodiaconov M.M. bảo vệ thành công luận án Phó tiến sĩ về đề tài “ Áp lực mỏ lên các vì chống trong các công trình ngầm” tại Trường Đại học mỏ St. Petecbua và sau đó được phong học vị Phó giáo sư. Từ năm 1908 Ông là giáo sư  của Học viện Mỏ ở thành phố Ekaterinbua khi mới 24 tuổi.

Vào năm 1914 chẳng may Protodiaconov M.M. bị mắc bệnh lao cột sống, chân bị chứng liệt nhẹ ông phải dừng mọi hoạt động và đi chữa bệnh và an dưỡng tại Crưm và sau đó là ở Tashken. Năm 1918 sức khỏe đã khá hơn, Ông trở lại công tác nghiên cứu khoa học và giảng dạy tại Trường Đại học Trung Á (Tashken) và trở thành một trong những người sáng lập trường đại học này, một trong những người đặt nền móng cho sự phát triển ngành công nghiệp mỏ ở   Trung Á và Ông cũng đã viết một loạt các công trình về áp lực mỏ, đào chống lò, thông gió mỏ và cả định mức về các quá trình công nghệ khai thác mỏ.

Từ năm 1918 đến năm 1923 giáo sư Protodiaconov M.M. trở thành cố vấn của Hội đồng Kinh tế Quốc dân thuộc Liên Bang Xô Viết và từ năm 1926 là thành viên của Ban địa chất khu vực Trung Á, Ủy viên Ủy ban kế hoạch nhà nước Khu vực Trung Á và cố vấn của Công ty than “Sredaugol”. Vào năm 1928 Protodiaconov M.M. được bầu giữ chức Chủ tịch Ủy ban Kỹ thuật công trình vùng Trung Á thuộc Hiệp hội công nhân mỏ toàn Liên Xô cũ. Cùng với thời gian này từ năm 1925 Ông cũng bắt đầu giảng bài tại Học viện mỏ (nay là Đại học mỏ) Matscơva.

Gia đình giáo sư Protodiaconov M.M. là một gia đình có nhiều gắn bó với ngành công nghiệp mỏ. Con trai Ông là giáo sư, TSKH. Mikhain Mikhailovic Protodiaconov đã từng là Phó viện trưởng Viện nghiên cứu mỏ Matscơva. Con gái Ông là Zlata Mikhailovna Protodiaconova là TSKH về địa chất khoáng sản, từng là Trưởng bộ môn Khoáng vật học và có nhiều năm giảng dạy tại Trường đại học Bách khoa Tashken.

Mikhain Mikhailovich Protodiaconov tạ thế tại Thành phố Tashken vào năm 1930 và được an tang tại nghĩa trang Thành phố.

Các công trình khoa học của giáo sư Protodiaconov M.M:

Trong những năm từ 1908 đến 1914 giáo sư Protodiaconov M.M. đã tham gia tích cực vào việc biên tập công trình nghiên cứu đồ sộ, được xuất bản nhiều tập mang tên “ Vùng than Đôn Bát”, trong đó Ông trực tiếp viết các Chương “Đào giếng mỏ và các đường lò đá” và “Chống giữ các đường lò”.

Bắt đầu từ năm 1906 trong ấn phẩm của các tạp chí như “Thông tin Hội kỹ thuật Ekaterinbua”, “Tin tức Học viện mỏ Ekaterinbua”, “Thông tin Công xưởng mỏ” và “Tạp chí mỏ” xuất hiện hang loạt bài viết của Protodiaconov M.M. có liên quan đến việc tính toán vì chống và áp lực mỏ. Các bài báo này khiến cho Ông trở nên nổi tiếng như một chuyên gia đầu ngành mỏ. Công trình nghiên cứu đầu tiên của Ông được công bố trong tác phẩm “Về một vài ứng dụng của toán học trong nghệ thuật khai thác mỏ”. Các nội dung này được Ông tiếp tục phát triển trong luận án Phó tiến sĩ và được công bố trong “Tạp chí mỏ” vào năm 1909. Ông có công rất lớn trong việc nghiên cứu về áp lực mỏ và những công thức tính toán áp lực mỏ đầu tiên là do giáo sư Protodiaconov M.M. đề xuất. Các kết quả nghiên cứu của Ông được tổng hợp trong   cuốn “Áp lực của đất đá và chống lò” xuất bản năm 1930. Lần đầu tiên trong lịch sử ngành mỏ giáo sư Protodiaconov M.M. là người đã đề xuất “Thang phân loại độ cứng đất đá”, theo đó có thể đánh giá độ cứng của đất đá theo “độ khó khoan”, theo “độ khó nổ mìn”, theo “độ cản cắt”…

Trong một loạt các hội nghị khoa học của ngành mỏ giáo sư Protodiaconov M.M. đã có nhiều báo cáo liên quan đến “Độ cứng của đất đá mỏ”, “Về năng suất lao động của thợ mỏ”, “Về áp lực của đất đá rời rạc”, “Về công tác khoan nổ”…. Là một chuyên gia đầu ngành Ông đã tham gia không mệt mỏi vào hoạt động của Ủy ban nghiên cứu về khí và bụi trong các mỏ vùng than Đôn-Bat.

Đ ức To à n s ư u tập .                                                                                                    

( Theo Wikipedia.org.ru )